Fransa’da Daguerre tarafından geliştirilen Dagerotip tüm dünyaya hızla yayılırken İngiltere’de de fotoğraf alanındaki çalışmalar hız kesmeden devam ediyordu. William Henry Fox Talbot (1800-1877) fotoğrafı günümüz dijital makinelerine kadar taşıyacak yöntemi keşfetmek üzereydi.
Kalotip’in Altyapısı Nasıl Oluştu?
William Henry Fox Talbot, 19. yüzyılın başlarında fotoğrafın keşfine ve gelişimine büyük katkılarda bulundu. Çalışmaları, tartışmasız, modern fotoğraf sistemlerinin temelini oluşturuyor. Birleşik Krallık’tan başarılı bir bilim adamı, kimyager ve mucit olan Talbot, bir sanatçının doğrudan eline güvenmeden doğal dünyayı kaydetmenin alternatif bir yolunu bulmaya kararlıydı. Işığa duyarlı kimyasal çözeltilerle deneyler yapmaya başladı ve 1834’te “fotojenik çizim” sürecini geliştirdi. Henüz emekleme aşamasındayken, süreç hem Talbot’un “kalotip” kağıt negatifleri hem de “tuzlu kağıt” baskıları için bir katalizör haline geldi.
Fotojenik çizim nispeten basit bir süreçti. Bir parça yüksek kaliteli yazı kağıdı önce bir sodyum klorür (sofra tuzu) çözeltisi ile yıkanıp, kurumaya bırakılırdı, ardından karanlıkta bir gümüş nitrat çözeltisi ile eşit şekilde kaplanıp ve bir kez daha kurumaya bırakılırdı. Dantel, eğrelti otu gibi nesneler kağıdın hassas tarafına yerleştirilip güneş ışığına maruz bırakıldığında negatif bir silüet oluşmaktaydı. Maruz kalma süreleri oldukça uzundu ve güneşten korunmayan alanlar yavaş yavaş karardı. Kağıt üzerindeki gümüş birikintileri, pozlama sırasında reaksiyona girdiği ve tonları değiştiği için buna “type” yani “baskı” işlemi deniyordu. Baskı daha sonra görüntüyü sabitleyen ve ışığa duyarlılığını azaltan başka bir sodyum klorür çözeltisinde yıkanarak tamamlanıyordu.
Kalotip’in İcadı
Talbot, 1840 yılında, kağıdın ışık hassasiyetini artırmak için ek kimyasallar ve işlemler ekledi ve bir camera obscura içinde pozlamaya izin verdi. Ortaya çıkan görüntüye “calotype” (Yunanca “güzel” anlamına gelen kalos kelimesinden türetilmiştir) adını verdi ve 1841’de işlemin patentini aldı.
Filmi fotoğraf makinelerinden kulağımızın aşina olduğumuz şekilde ilk önce negatifi çekilen fotoğraf daha sonra tekrar pozlanarak pozitife dönüştürülüyordu, bu işlem camera obscura ile yapılsa da Talbot daha çok tuzlu kağıt baskısını tercih ediyordu çünkü bunu daha estetik buluyordu. Bu işleme ne kadar Talbot tarafından bulunmuş olsa da negatif-pozitif terimleri John Herschel tarafından verilmişti.
Kalotipler, Dagerotipler kadar keskin ve dayanıklı olmasa da fotoğraf dünyasına getirdiği kopyalanabilme yeniliği fotoğraf inovasyonunun bu yolu benimsemesine neden olacaktı.
Talbot Tarafından Kullanılan Kalotip Süreci
Talbot’un orijinal kalotip tarifi şu beş adımlı süreci takip etti:
- Mum ışığı altında kağıdın yüzeyine gümüş nitrat ve potasyum iyodür solüsyonları uygulayarak bir yaprak yazı kağıdını iyotlayın ve kurutun.
- Bir gümüş nitrat solüsyonu kullanarak kağıdın bir yüzeyini ışığa duyarlı hale getirin ve tekrar kurutun.
- Kuruyan kağıdı bir camera obscuraya koyun ve ışığa maruz bırakın.
- Kağıdı çıkarın ve görüntüyü istenen yoğunluğa getirmek veya “ortaya çıkarmak” için aynı gümüş nitrat solüsyonla fırçalayın.
- Negatifi suyla durulayın, bir potasyum bromür çözeltisiyle yıkayın ve kurumaya bırakmadan önce tekrar durulayın.
