Thomas Wedgwood kimdir? Hayatı ve Çalışmaları

Thomas Wedgwood, 18. yüzyılın sonlarındaki bilimsel ve artistik çabaların kesişim noktasında önemli bir figürdür. Ünlü seramik imalatçısı Josiah Wedgwood’un oğlu olarak doğan Thomas, kendi başarısını ışığa duyarlı malzemelerle yaptığı deneysel çalışmalarda buldu. Ancak bu, sadece buzdağının görünen kısmı. Onun hikayesi, engellerle, sürprizlerle ve beklenmedik dönüşlerle doludur. Bu yazıda, Wedgwood’un hayatına, çalışmalarına ve onun fotoğrafçılığa olan katkılarına daha yakından bir bakış sunacağız.

Thomas Wedgwood Kimdir?

Thomas Wedgwood (1771-1805) İngiliz kimyager ve deneysel fotoğrafçıdır. En bilinen katkısı, ışığa duyarlı kimyasallar kullanarak görüntüleri kaydetme yöntemlerini araştırmasıdır. Bu çalışmaları, fotoğrafçılığın erken evrelerine katkıda bulunmuştur, ancak kalıcı fotoğraflar oluşturmayı başaramamıştır.

Hayatı

Thomas Wedgwood (1771-1805) İngiliz kimyager ve deneysel fotoğrafçıdır. Hem bilimsel çalışmalarıyla hem de fotoğrafçılıkla ilgili deneyleriyle tanınır. İşte Thomas Wedgwood’un hayatı hakkında bazı önemli noktalar:

1. Erken Yaşamı: Thomas Wedgwood, 14 Mayıs 1771’de İngiltere’nin Staffordshire bölgesinde doğdu. Ünlü seramik imalatçısı Josiah Wedgwood’un en büyük oğluydu. Ailesi, sanayi devriminin başlangıcında İngiltere’de önemli bir yere sahip olan ünlü Wedgwood seramik şirketinin sahibiydi.
2. Eğitimi: Genç yaşlarda sağlık sorunları yaşadığı için düzenli bir eğitim alamadı. Ancak, ailesinin varlıklı olması sayesinde özel öğretmenlerden ders aldı.
3. Bilimsel İlgi: Wedgwood, bilimsel araştırmalara büyük bir ilgi duyuyordu. Kimya, doğa bilimleri ve felsefe konularında kapsamlı bir bilgiye sahipti.
4. Fotoğrafçılıkla İlgili Deneyleri: 19. yüzyılın başlarında, ışığa duyarlı kimyasallarla deneyler yaparak görüntüleri kaydetmeye çalıştı. Bu deneyler, fotoğrafçılığın erken evrelerine katkıda bulundu, ancak kalıcı fotoğraflar oluşturmayı başaramadı.
5. Ortak Çalışmalar: Sir Humphry Davy ile birlikte, ışığa duyarlı malzemeleri kullanarak görüntüleri yakalama üzerine deneyler yaptılar. 1802’de “Royal Institution” için bir makale yayınladılar.
6. Sağlık Sorunları: Wedgwood, yaşamının büyük bir kısmında sağlık sorunlarıyla mücadele etti. Bu sorunlar, onun düzenli bir eğitim almasını engelledi ve yetişkinlik döneminde de hayatını zorlaştırdı.
7. Ölümü: Thomas Wedgwood, genç yaşta, 34 yaşında, 10 Temmuz 1805’te öldü. Ölümünün kesin nedeni bilinmemekle birlikte, yaşamı boyunca yaşadığı sağlık sorunlarına bağlı olduğuna inanılmaktadır.

Thomas Wedgwood, fotoğrafçılığın tarihinde önemli bir yere sahip olan, ancak genellikle ana akım tarih kitaplarında fazla yer almayan bir figürdür. Işığa duyarlı malzemelerle görüntü kaydetme fikrinin öncülerinden biri olarak bilinir.

Işığı Kaydetmek

Kimyasallar ve ışıkla deneylere tam olarak ne zaman başladığını bilmiyoruz, ancak 1800’den önce başladığına inanılıyor. Bu fikre dayanak olarak da James Watt’tan Thomas’ın babası Josiah’a Watt’ın Josiah’a “Gümüş Resimler” ve talimatlar için teşekkür ettiği bir mektup gösteriliyor. Bu mektuptan Thomas’ın gümüş nitratı bildiği ve onunla ilgili deneyler yaptığı anlaşılıyor.

Daha önce de bahsettiğim gibi Thomas’ın babası oldukça varlıklıydı ve Lunar Society adında bilim insanları ve entellektüellerin oluşturduğu bir topluluğun üyesiydi. Bu sayede Thomas, döneminin önemli isimleriyle fikir alışverişinde bulunabiliyordu.

Dönemin Bilimsel ve Kültürel İklimi

Thomas Wedgwood’un dönemi, 18. ve 19. yüzyılın dönüşümü sırasında, bilimsel keşif ve kültürel yeniliklerle doluydu. Bu dönem, Sanayi Devrimi’nin etkileriyle şekillenmiş, bilim ve teknolojide hızlı gelişmeler yaşanmıştır. Doğa bilimleri, kimya, fizik gibi alanlarda önemli ilerlemeler görülürken, bu ilerlemeler diğer disiplinlere de ilham vermiştir. Özellikle kimya alanındaki gelişmeler, fotoğrafçılık gibi yeni alanların ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. Wedgwood’un deneyleri, bu yenilikçi ve keşif dolu dönemin bir yansıması olarak kabul edilir.

Lunar Society

Lunar Society, 18. yüzyılın sonlarına doğru İngiltere’nin Birmingham şehrinde faaliyet gösteren bir entelektüel ve bilimsel topluluğuydu. Bu topluluk, sanayi devrimine öncülük eden birçok aydını bir araya getiriyordu.

Thomas Wedgwood, ünlü seramik üreticisi Josiah Wedgwood’un oğluydu. Josiah Wedgwood, Lunar Society’nin aktif ve öne çıkan üyelerinden biriydi. Bu bağlamda, Thomas Wedgwood’un Lunar Society ile dolaylı bir ilişkisi vardı. Ancak, Thomas’ın bu toplulukta aktif bir üye olup olmadığı konusunda net bir kayıt bulunmamaktadır.

Ancak, Thomas’ın bilimsel ilgi alanları ve deneysel çalışmaları, Lunar Society’nin değerlerine ve faaliyetlerine uygun olup, babasının bu topluluğun bir üyesi olması nedeniyle, onun bu entelektüel çevreyle bağlantılı olduğunu söylemek mümkündür. Özellikle fotoğrafçılıkla ilgili yaptığı deneysel çalışmalar, bu dönemin bilimsel araştırmalarıyla paralellik göstermektedir.

Lunar Society’nin Diğer Üyeleri

1. Erasmus Darwin: Charles Darwin’in dedesi olan Erasmus Darwin, Lunar Society’nin en önemli üyelerinden biriydi. Bir doktor, botanikçi ve filozof olarak, evrim teorisinin erken bir savunucusuydu.
2. Matthew Boulton: Sanayi devriminin öncü isimlerinden biri olan Boulton, Birmingham’da bir mühendislik ve madeni eşya fabrikası işletiyordu. James Watt ile birlikte buhar makinesinin geliştirilmesinde önemli roller oynadı.
3. James Watt: Buhar makinesinin geliştirilmesiyle tanınan James Watt, sanayi devriminde kilit bir figürdü. Buhar makinesine yaptığı iyileştirmeler, fabrikaların ve ulaşımın dönüşümünde büyük bir rol oynadı.
4. Josiah Wedgwood: Ünlü Wedgwood seramiklerinin kurucusu olan Josiah Wedgwood, bir sanayici ve seramikçiydi. Ayrıca, Thomas Wedgwood’un babasıydı.
5. Joseph Priestley: Kimyager, filozof ve din adamı olan Priestley, oksijenin keşfiyle tanınır. Ayrıca elektrik araştırmalarında da önemli katkılarda bulundu.
6. William Small: Thomas Jefferson’ın mentoru olarak da bilinen Small, bir doktor ve filozoftu. Birmingham’da tıp pratiği yaparken, Lunar Society’nin önemli bir entelektüel figürü oldu.
7. Richard Lovell Edgeworth: Bir mucit, yazar ve eğitimci olan Edgeworth, çocuk eğitimi ve toplumsal reformlar üzerine çalışmalar yaptı.
8. Samuel Galton Jr.: Galton, bir silah üreticisi ve quaker idi. Lunar Society’nin sanayi ve ticaret alanındaki faaliyetlerine katkıda bulundu.

Fotogram

Thomas Wedgwood, fotoğrafçılığın tarihinde önemli bir yere sahip olan, ancak genellikle ana akım tarih kitaplarında fazla yer almayan bir figürdür. 19. yüzyılın başlarında, ışığa duyarlı malzemeleri kullanarak nesnelerin siluetlerini yakalama yöntemleri üzerinde deneyler yaptı. Bu deneylerin sonucunda ortaya çıkan görüntülere “fotogram” denir.

Fotogram, bir nesnenin fotoğrafik kağıt ya da film üzerine doğrudan yerleştirildiği ve ardından ışığa maruz bırakıldığı bir fotoğrafçılık tekniğidir. Nesne, ışığın kağıda ya da filme ulaşmasını engeller, böylece nesnenin silueti kağıda ya da filme negatif bir iz olarak yansır.

Thomas Wedgwood’un fotogram üzerindeki deneyleri, fotoğrafçılığın ilk evrelerinde önemli bir yer tutar. Wedgwood’un deneyleri, aşağıdaki aşamalardan oluşuyordu:

1. Işığa Duyarlı Malzemelerin Hazırlanması: Wedgwood, gümüş nitratla kaplanmış deri veya kağıt gibi ışığa duyarlı malzemeler kullanarak deneylerine başladı. Gümüş nitrat, ışıkla etkileşime girdiğinde kararır, bu özelliği onun için ideal bir seçimdi.
2. Nesnelerin Yerleştirilmesi ve Pozlama: Wedgwood, bu malzemelerin üzerine çeşitli nesneler yerleştirerek, güneş ışığına maruz bıraktı. Nesnelerin altındaki alanlar ışık almadığı için beyaz kalırken, diğer alanlar karardı ve böylece nesnenin negatif bir silueti oluştu.
3. Siluetlerin Oluşumu ve Görüntülerin Kararması: Işığa maruz kalmayan alanlar koyu kaldı ve bu şekilde nesnelerin siluetleri oluşturuldu. Bu yöntemle üretilen görüntüler, dönemin teknolojisiyle fotoğrafın ilk örneklerini temsil ediyordu.
4. Kalıcılık Sorunu ve Görüntülerin Solması: Wedgwood, elde ettiği bu görüntüleri kalıcı hale getirmekte başarılı olamadı. Fotogramlar, ışığa maruz kaldıklarında zamanla solmaya devam etti. Bu, Wedgwood’un yönteminin en büyük sınırlılığıydı.

Wedgwood’un bu deneyleri, fotoğrafçılık tarihinde önemli bir yere sahiptir. Onun çalışmaları, fotoğrafçılığın bilimsel ve teknik temellerinin atılmasında ilk adımları temsil eder. Görüntülerin kalıcı olarak sabitlenememesi, daha sonraki mucitler ve bilim insanları için önemli bir sorun olarak kaldı ve bu alanda daha ileri çalışmaların yapılmasına neden oldu.

Humphry Davy ve Thomas Wedgwood: İlk Makale

Thomas Wedgwood’un kronik sağlık sorunları nedeniyle Bristol’deki Pnömatik Kliniğe gitmesi, onun Humphry Davy ile tanışmasına vesile oldu. Bu tanışıklık, fotoğrafçılığın tarihinde önemli bir dönüm noktasıydı. İkilinin bir araya gelmesi, fotoğrafçılıkla ilgili deneysel çalışmalara yeni bir boyut kazandırdı.

Humphry Davy’nin, Thomas Wedgwood’un gümüş nitrat üzerindeki çalışmalarını anlattığı “Resimleri Cam Üzerine Kopyalamanın ve T. Wedgwood tarafından icat edilen Gümüş Nitrat üzerinde Işık aracılığıyla Profiller Yapmanın Bir Yöntemi” adlı makalesi, bilimsel toplulukta dikkat çekti. Makale, fotoğrafçılığın temellerini anlatıyordu, ancak ikilinin bu yöntemle kalıcı fotoğraflar oluşturamadığı biliniyordu.

Bu makalenin, büyük bir okuyucu kitlesine sahip olmayan bir dergide yayınlanmasına rağmen, bilim camiasında büyük ilgi görmesi ve kısa süre içinde kimya ders kitaplarına dahil edilmesi, bu çalışmanın önemini gösteriyor. Bu, fotoğrafçılığın erken tarihinde önemli bir adım olarak kabul edilir ve Thomas Wedgwood’un ve Humphry Davy’nin bu alandaki katkılarını vurgular.

Önlenemez “Tepkime”

Gümüş nitrat, ışığa duyarlıdır ve bu özelliği sayesinde görüntüleri yakalama yeteneğine sahiptir. Ancak, bu erken dönemde, ikilinin karşılaştığı en büyük sorun, bu görüntüleri kalıcı hale getirememeleriydi. Gümüş nitratın ışığa tekrar maruz kalması, görüntünün zamanla kararmasına neden oluyordu. Bu, fotoğrafçılığın ilk dönemlerinde birçok araştırmacı için ortak bir sorundu.

Wedgwood ve Davy’nin bu çalışmaları, fotoğrafçılığın gelişimine katkıda bulunmuş olsa da, görüntülerin korunmasına dair bir çözüm bulamadılar. Bu nedenle, bu erken dönem fotogramları zamanla kayboldu ve bu yüzden günümüze kadar gelmiş bir örnekleri bulunmamaktadır. Ancak, bu deneyler fotoğrafçılığın ilerleyen yıllarda nasıl gelişeceğine dair önemli bir temel oluşturmuştur.

Thomas Wedgwood’dan Sonrası

Thomas Wedgwood’ın erken fotoğrafçılık çalışmalarından sonra, 19. yüzyıl boyunca fotoğrafçılık alanında önemli gelişmeler yaşandı. Wedgwood’ın gümüş nitrat kullanarak görüntüleri geçici olarak yakalama çabaları, daha kalıcı fotoğrafik tekniklerin geliştirilmesine zemin hazırladı. İşte bu süreçteki bazı önemli kilometre taşları:

Joseph Nicéphore Niépce ve Heliyografi

1826/1827: Niépce, “Görüntü Görünümü” (View from the Window at Le Gras) adlı çalışmasıyla, günümüzde bilinen en eski kalıcı fotoğrafı oluşturdu. Bu işlem, bir asfalt türünü kullanarak ve uzun bir pozlama süresi gerektirerek yapıldı.

Louis Daguerre ve Daguerreotipi

1839: Louis Daguerre, Niépce ile birlikte çalışmalar yürüttükten sonra, daguerreotipi adını verdiği süreci geliştirdi. Bu yöntem, gümüş kaplı bir bakır plakayı iyot buharı ile duyarlı hale getirerek ve daha sonra gümüş plakayı cıva buharı ile işleyerek net görüntüler elde etmeyi mümkün kıldı.

Bu iki kilometre taşının ardından fotoğraf hızla popülerleşti ve onlarca farklı yöntem geliştirildi. Fakat uzun yıllar boyunca gümüş tabanlı teknikler kullanıldı.

Özet

Thomas Wedgwood (1771-1805), 18. yüzyılın sonlarında İngiltere’de faaliyet gösteren deneysel bir fotoğrafçı ve kimyagerdi. Ünlü seramik imalatçısı Josiah Wedgwood’un oğlu olarak doğan Thomas, genç yaşlarda sağlık sorunlarıyla mücadele etti, ancak bu onun bilimsel ilgi ve merakını engellemedi. Işığa duyarlı malzemeler, özellikle gümüş nitrat, üzerindeki deneysel çalışmalarıyla tanındı. Bu çalışmalar, fotoğrafçılığın temellerine önemli katkılarda bulundu, ancak kalıcı fotoğraflar oluşturma konusundaki zorluklarla karşılaştı. Bristol’deki Pnömatik Kliniğe giderken tanıştığı kimyager Humphry Davy ile birlikte, 1802’de fotoğrafçılıkla ilgili önemli bir makale yayınladılar. Bu makale, fotoğrafçılığın erken evrelerindeki çalışmaların önemini vurgulayan bir dönüm noktasıydı.

https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Wedgwood_(photographer)